CEZA KANUNU 353. MADDE - TANGUY VIEL

KİTAP ADI:

CEZA KANUNU 353. MADDE

YAZAR:

TANGUY VIEL

Genel Bakış

Adalet, yasalar marifetiyle kazanılan hakların herkes tarafından kullanılmasını sağlayan mekanizma olarak tanımlanmaktadır. Bu şekilde ortaya konulduğunda kavram, dünyanın her yerinde karşılığı olan ve tüm rejimler tarafından gerçekleştirilen faaliyetlere meşruiyet kazandırmanın vazgeçilmez yolu olarak karşımızda durmaktadır. Zira her yönetim/rejim kendisinin adaletli olduğunu iddia etmektedir. Her idare, halkını yönetmek üzere bazı kanunlar çıkararak veya mevcut kanunlarda değişiklikler yaparak yönetim mantalitesini ortaya koymaktadır. Burada nüans teşkil eden husus, hakların kazanılmasını temin eden yasalar bağlamındadır.

Şurası gerçektir ki adil olmak, her yönetimin kendisini sıfatlandırmak istediği bir kavramdır. Hitler ve Mussolini de Gandhi ve Mandela da adil bir yönetim sergilediklerini ileri sürmüşlerdir. Siyasi skalanın bu kadar farklı konumlarında bulunan karakterlerin aynı tanımlamaya talip olmaları, bu mefhumun genel geçer bir çerçeve olmadığını bize anlatmaktadır. Bu noktada kanunilik ile adaletli olmak arasındaki farka işaret edilmektedir. Tarihi süreç içerisinde bu denli köşeli tutum takınanların nasıl olur da aynı sıfatı hak etmek istediklerinin yanıtı, ilgili eylemlerin bahsi geçen bu kanunlara dayandırılmasında yatmaktadır.

İşte burada yol ayrımının başladığı yer, kanunların değiştirilmesinin hangi yöntemle yapılacağına dairdir. Bir ülkede, vatandaşların hak ve özgürlüklerinin kapsamını belirleyen kanunların yapılması ve/veya değiştirilmesi ne kadar geniş bir oydaşmayı gerektirmekteyse, ilgili uygulamanın o kadar demokratik ve adil olduğu söylenebilmektedir. Burada vurgulanmak istenen, demokrasiye getirilen en önemli eleştirilerden olan, ‘çoğunluğun tiranlığı’ndan bahsetmek değildir; ancak oligarşik ve monarşik tekelleşmelerin riskleri hatırlatılmaya çalışılmaktadır. Kanımızca vatandaşların iradelerinin kümülatif toplamından ibaret olan egemenlik yetkisi, bu yetkinin doğal yansıması sayılan kanunların değiştirilmesi sırasında baypas (by-pass) edilemez. Aksi takdirde halkın yönetim hakkının suistimal edilmesi gerçekleşmiş olur ki bu ortamda adaletten bahsedilmesi mevzubahis olamaz.

Kitap Hakkında

Modern devletin fonksiyonları içinde yasama ve yürütmeden sonra dillendirilen yargı yetkisi, devletin adalet mekanizmasını tarif edip ilk ikisinin kanunlar ve nizamlar çerçevesinde devam etmesini temin etmektedir. Yunan mitolojisindeki Tanrıça Themis heykelindeki gibi gözü bağlı ve elinde kılıç olan bir bakirenin (bağımsızlığını vurgulamak amacıyla bakire), kararın taraflarının kim olduğuyla ilgilenmeksizin sonuca ulaşılmasının yoludur. Davanın taraflarından bir tanesinin nüfuzlu ve meşhur veya toplumca negatif imaja sahip olmasının karar verme süreçlerine etki etmemesi demektir. Aynı şekilde tesis edilen kararın uygulanması ve cezaların caydırıcılığı da burada, eldeki kılıç vesilesiyle, önemli bir rol oynamaktadır. Bu anlatılanlar, adaletin, hukuk sisteminde hedeflenen bir idealden ziyade toplumsal ihtiyaç olarak karşımızda durmasını tarif etmektedir.

‘Adalet’ kavramının en iyi açıklamasının ‘adaletsizlik’ kavramına bakışla getirilebileceğini düşünmekteyim. Dünya üzerinde kötülerin güçlü olduğu ve iyilerin hakkının yendiği düşüncesine yönelik en büyük psikolojik rahatlama mekanizması din ile gelmektedir. Dünyevi yaşamda adaletin sağlanamayacağının peşinen kabul edilip ‘ilahi’ adaletin elbet tesis edileceğine dair güvenin varlığı, insanlarda zihnen ferahlama sağlayabilmektedir. Ancak devletin görevi, ‘ilahi’ adaletin bu dünyada da yerine getirilebileceğini göstermek olmalıdır. İşte böylece adaletsizlik kavramı, vatandaşların gözünde somutlaşan bir hale gelmemelidir.

Yazımızın konusunu teşkil eden bu kitap, Marquez’in ‘Kırmızı Pazartesi’ kitabındaki gibi, ortada bir cinayetin var olduğu ve katilin bilindiği bir vakayı incelemiştir. Hukuk fakültesi öğrencilerine tavsiye edilen okuma kitabı izlenimi verse de konusu itibari ile herkesin hayatından kesitler bulabileceği bir hikayedir.

Romanda adaletin, devlet mekanizması tarafından zamanında sağlanamadığı bir durum anlatılmaktadır. Halkın parasını, bazı hallerde uzun yılların birikimini, (ç)almak amacıyla ve uzun vadeli yüksek kârlar vadederek tanıtımını yapan bir girişimci tarif edilmektedir. Bu girişimcinin yaptığı dolandırıcılığı cezalandırmak için devletin harekete geçmemesi ve adaletin bireylerin bizatihi kendisi tarafından sağlandığı bir olay itiraf edilmektedir. Okuyucular, betimlenen adaletin suçlunun cezalandırılmasıyla mı olduğunu yoksa davaya atanan hakimin olaya yaklaşım biçimiyle mi gerçekleştiğini sorgulayacaklardır.

Aslında siyasetçiler tarafından desteklenen nitelikli dolandırıcılık vakası ve akabinde sol görüşlü bir kişinin emeklilik ikramiyesini ideolojisine aykırı bir şekilde yatırım amacıyla kaptırmasını içine sindiremeyen şahsın işlediği cinayet tarif edilmiştir. Tüm anlatılanların bir metafor olup daha derin ve makro anlamlara işaret ettiği iddia edilebilir. Herhangi bir arsanın değerinin spekülasyon ile arttırılması, büyük projelerin yapılacağı iddia edilerek yerel halkın algılarının manipüle edilmesi ve yılların birikimlerinin yatırıldığı işlerin başlamadan müteahhidin ortadan kaybolduğu vakalar hepimize tanıdık gelmektedir. Jet Fadıllardan Tosuncuklara, kripto para dolandırıcılıklarından bu işlerden rüşvet alan politikacılara kadar tüm örnekler, gerek içinde yaşadığımız gerekse de komşusu bulunduğumuz coğrafyalarda sıklıkla karşılaşılan durumlardır. Devlet mekanizmasının yapması gereken, tüm bu durumları önceden görerek kanunlarını buna göre yapması, güncellemesi ve bunların uygulamasını hakkaniyetle yapmasıdır. İşte o zaman insanların hissiyatlarında adaletin bu dünyada da yerine getirilebilen bir şey olduğu duygusu yaratılabilecektir.

Sonuç

Bu kadar kısa bir kitapla ilgili yazılabilecek yazının içeriğinin çok daha geniş ve uzun olabileceğini vurgulamalıyım. Zira bu ince kitabın içerisinde kirli siyasetçiler, dolandırıcılar, ideolojik iç çatışmalar, masum vatandaşlar, kandırılan ebeveynlerin çocuklarının psikolojik hali ve bir hakimin karar verme süreci anlatılmaktadır.

Yazarın daha önce herhangi bir kitabını okumamış olsam da bu eserini çok beğendim. Kitabın sonu, sizleri adaletin tanımının bu mu olması gerektiği konusunda düşünmenizi sağlayabilir. Romana adını veren yasa maddesi Fransız kanunlarında olduğu için sonuna gelmeden anlaşılması, bu ülke mevzuatına vakıf değilseniz, kolay değildir. Keyifli bir okuma ve güzel bir düşünme ortamı sağlayacağını düşündüğüm bu kitabı sizlere tavsiye ederim.